Wednesday, August 25, 2010

ANTALYA DEFENSE of NATURE, HISTORY and CULTURE AGAINST TO RAPID URBAN DEVELOPMENT




“CONSERVATION IN ANTALYA”

SUSTAINABLE
CONSERVATION of NATURAL, HISTORICAL and CULTURAL ASSETS



Assoc. Prof. Dr. Mehmet TUNÇER






Antalya is located in the west of the Medditerranean region. In ancient times it covered all Pamphylia which means "the land of all tribes". The land really deserves the name since it has witnessed many successive civilizations throughout history. In 1st century BC the Pergamum king Attalus ordered his men to find the most beautiful piece of land on earth; he wanted them to find "heaven on earth". After a long search all over the world, they discovered this land and said "This must be 'Heaven' " and King Attalus founded the city giving it the name "Attaleia". From then on many nations kept their eyes on the city.

When the Romans took over the Pergamene Kingdom, Attaleia became an outstanding Roman city which the great Roman Emperor Hadrian visited in 130 AD; an arch was built in his honour which is now worth seeing. Then came the Byzantines, after which the Seljuk Turks took over the city in 1207 and gave it a different name, Adalya, and built the Yivli Minaret.

The Ottomans followed the Seljuks and finally within the Turkish Republic it became a Turkish city and an important port. Antalya has been growing rapidly since 1960 and its population is 1,146,109 acccording to the 1990 census.
Karain is the only cave known in Anatolia where all the phases of Paleolithic are represented without interruption and that also contains a number of habitation levels.


Karain Cave which is located 30 km far from Antalya on the foot of Mount Can dates from Paleolithic Period.




PHOTO 1. KARAIN CAVE IN ANTALYA (600 000 – 8000 BC – THE PALEOLITHIC PERIOD – STONE AGE)





The skull of a Neanderthal child and the skull and skeleton of Homo sapiens from the Upper Paleolithic have been unearthed in this cave. Pamphylia is the ancient name of the rich and fertile alluvial plain of the rivers Kestros, Eurymedon, and Melas (the modern Aksu, Kopru, and Manavgat Rivers)

Pamphylia belonged to the ancient Hittite empire. The main towns were Estwediiys (later known as Aspendus) and Side.

I. ANTALYA : A RAPID GROWING CITY!



Antalya as a rapidly growing city in recent years, with a potential to fulfill international function, is one of the most important cities from the point of natural and historic/cultural heritage. It has been getting a significant share from the rapid urbanization being experienced. In the period of 1985-1990, Antalya Provincial center, with an urban population growth as 44.84 %, has experienced quite a high population increase when compared to the national average. Annual average population growth rate, with 7.69 % has proceeded at a level almost two times of national urban average.

Antalya Urban Region and Greater City will face a significant development pressure during the period of 1995 - 2015 comprising the plan period. Economic and demographic concentrations may have adverse effects in terms of economic and ecologic points of view, unless necessary measures are taken.
High rise developments and rapid urbanization can be seen at Photo 1 are destroying almost all natural and historical assets.

Kepez and Konyaaltı are occupation of squatter areas. More than 45 000 squatters build on mainly fertile irrigated areas. Kepez; Sütçüler, Habipler, Koyunlar Quarters and Konyaaltı; Çakırlar, Bahtılı and Duralliler Villages; mainly treasury / public land were looted by migrators . Squatters are mainly on public lands (40,2 %) (treasury, vakfs, municipalities)

In the north, environs of Kömürcüler Village irrigated fertile areas were planned before as Akdeniz Organised Industry Area, this wrong land use decision is polluting one of the main water springs : KIRKGÖZLER








PHOTO 2. RAPID URBANISATION IN ANTALYA




II. SCALES AND METHODOLOGY FOR PRESERVING; NATURAL, HISTORICAL / CULTURAL ENVIRONMENT: FROM MASTER TO CONSERVATION PLANS



NATURAL ASSETS IN ANTALYA :

National Parks (Olympos, Thermessos), Natural Preservation Sites (Sarisu, Falez, Düden, Lara), Water springs (Kirkgöz, Duraliler), Sea and sandy beaches (Konyaaltı, Lara), Cliffy sea shore (Falez), Forests (Kepez, Lara, Olimpos), Rivers and Streams, (Aksu, Bogacayi, Düden), Valleys, Fertile Soils (Kırcami and Cakirlar), Orange / Fruit Gardens, Glasshouses etc.



HISTORICAL & CULTURAL ASSETS :

Archaeological Sites (Attalia, Perge, Mygdos, Olbia), Historical/Urban Sites and Vernacular Architectecture, (Inner Citadel, Hasimiscan, Balbey),

 Hadrianus Gate (Roman 117 – 138)
 Yivli Minare and Karatay Medrese (Seljuk 1219-1250)
 Inner Citadel Vernacular Ottoman Architecture and Natural Assets
 Inner Citadel (Pergamon, Roman, Seljuk, Otoman Periods)







PHOTO 3 . HISTORIC VERNACULAR ARCHITECTURE OF ANTALYA



One of the main conservation target is to preserve ancient ruins
(Perge, Lyrbotae, Olbia, Magydus, Karain vd) as an “Archaeological Park”



Perge ancient city conservation plan prepared by Ministry of Culture in 1993-94.
Decisions of this plan reflected in Master Plan






Photo 4 : PERGE ANCIENT TOWN MUST BE PRESERVED AS AN ARCHAEOLOGICAL PARK

Natural and historical/cultural heritage conservation policies must be reflected in each scales of Master Plans:

1. Metropoliten Area Sub-Regional Master Plan (1/100 000), (Population and sectoral projections, Scenarios targetting sustainable development),



2. Environmental Arrangement Master Plan (1/25 000) (Structural Plan),
3. Master Plan (1/5000)

ALL PLANS MUST AIM TO REACH TARGETS OF A “SUSTAINABLE CONSERVATION AND DEVELOPMENT” FOR THE ANTALYA METROPOLITEN AREA.



Water basins, forest areas, fertile agrigultural areas, irrigation areas, glasshouse areas are very important in the Master Plan decisions (See Map 1 : Natural Resource Analyses).

In Master Plan “threshold analysis” is very important for to preserve natural and historical assets. Public owned lands are must be reserved for future developments like “mass housing”, “squatter preventing area”, “tourism development area” or other public uses

In years between 1995 - 1998 Antalya Plain, for 2015, was planned by UTTA Ltd. ; according to population, social, economical and spatial targets, tourism developments, natural and cultural assets by main transportation plan and environment projects’ data and settlements’ environment data.



MAIN TARGETS of the STRUCTURAL MASTER PLAN (2015) :

To preserve natural and historic/cultural assets and public lands for the future generations. Treasury owned lands on the north (Kepez) can be used as for to future urban developments (Arsa Ofisi / Land Office) “East development axes” on treasury owned lands: A sub-center planned with 300 000 population. Rural & low density, special conditioned developments for the Kırcami and Çakırlar Area



MAIN CONSERVATION STRATEGIES of the STRUCTURAL MASTER PLAN (2015) :

 DECENTRALISATION : To decentralise of urban accumulation with north and east mass housing areas and sub-centers.
 SUSTAINABLE DEVELOPMENT : Natural and cultural assets of Antalya are the reasons of its extreme sensitivity and its attractiveness. The said heritage should be kept for next generations. Future economic, demographic and spatial development should not destroy those resources.


 CONSERVATION OF CULTURAL HERITAGE AND ACQUISITION OF IDENTITY : Specific archaeological and historical heritage, local cultural values and accumulations should be preserved with utmost care, in order to create the sense of belonging and urban identity; and planning measures promoting cultural development should be taken.









MAP 1 : NATURAL RESOURCE ANALYSES (Fertile Areas, Forests, Shores)






MAP 2 : NATURAL RESOURCE ANALYSES (Water Basins)






MAP 3 : STRATEGIES of The STRUCTURAL AND STRATEGIC MACRO PLAN






MAP 4. MAIN STRATEGIES OF DECENTRALISATION (Mass Housing Areas were planned on the North and East)



Main target and strategies of the Structural Master Plan are to decentralize of urban accumulation towards to North and East Mass Housing Areas and create new Sub-Centers. This decisions will be preserve the sea shores (Konyaaltı, Falez, Lara) and forests (Olimpos and Termessos National Parks on the West/North-West, Kepez Forest on North, Lara and Belek on the East), also preserve valuable agricultural lands (Citrus/Fruit Production, Glasshouses) in and around Çakırlar at the east and Kırcami nearby CBD and Water Basins (Bogaçayi, Duden, Aksu, Bileydi, Duraliler, Kırkgozler etc) (See Map 4. Main Strategies Of Decentralisation)

Because of urban development pressure on those valuable lands, new urban policies needs to develop for suitable areas on North and East





Bu yazı; 28 Haziran - 5 Tem. 2004 arasında, ANTALYA'da, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Bologna University Department of Phlisophy, SANART Association of Aesthetics and Visual Culture, Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilisations tarafından düzenlenen “ ARCHITECTURE IN SITU : WESTERN MEDITERRANEAN COASTAL SETTLEMENTS OF TURKEY, ARCHITECTURE, HISTORY, AESTHETICS”, Summer Seminar’da Davetli Konferans : “CONSERVATION IN ANTALYA” 'da sunulmuştur.

Thursday, August 12, 2010

DOĞA PARKLARI : SU KIYISI DOĞAL DÜZENLEME KONSEPTLERİ

SU KIYISI DOĞAL DÜZENLEME KONSEPTLERİ (2) (*)
Doç. Dr. Mehmet Tunçer

İnsan medeniyetleri su kenarında olan yerlerdeki olanaklar sayesinde çok daha başarılı ve yaratıcı olmuşlardır. Su ve yeşil insan doğasının temelini oluşturur, bununla bütünleşmiş bir ortam her zaman dinlenme ve rekreasyon olanağı sağlar. Doğa Parkları oluşturulması düşüncesi yüzyılımıza ait olduğu halde binlerce yıldır insanlar doğayı düzenleyerek içinde yaşamayı tercih etmişlerdir.



FOTOĞRAF 6 : JAPON BAHÇELERİ BİNLERCE YILLIK BİR GELENEĞİ SERGİLEMEKTEDİR.


Doğa parklarında eğer dere, nehir, göl, deniz gibi doğal veya yapay su elemanları varsa, insanların suyun kenarına nasıl getirileceği ve sahil kenarının nasıl planlanacağı çok önem kazanır.



FOTOĞRAF 7 : SU KIYISINDA DOĞAL YÜRÜME YOLU (PROMENAD)

Eğer su seviyesi devamlı olarak değişiyorsa, suya kadar inen çimenlik ve diğer bitki maddeleri su altında kalınca yaşamayıp ölünce, estetik görünüş bozulur. Bu durumda ya çimen vs. yerine suya dayanıklı saz gibi bitkiler kullanılmalı, ya da taş, kaya, vs. gibi bitkisel olmayan maddeler kullanılmalıdır.



FOTOĞRAF 8 : SU İLE KIYI KENARININ DOĞAL ÇİM ÖRTÜSÜ İLE BÜTÜNLEŞMESİ

Doğa Parklarında özel faaliyetler için kullanılacak bina ve tesislerin dikkatle ve üstün bir kalite ile yapılması parkın başarısını artırır. Elmalı Barajı yakın çevresinde, oluşturulacak “Doğa Parkı” için gerekli servisler için küçük boyutlarda, doğaya uyumlu, özel tasarımlar yapılmalıdır.



FOTOĞRAF 9 : DOĞA PARKLARINDA YAPILAŞMA PASTORAL GÖRÜNÜMÜ BOZMAMALIDIR

Ne kadar temiz tutulursa tutulsun, yapay göller zaman zaman boşaltılıp, büyük temizlikten geçirilmekte ve gereken yerlerde bakım ve onarım yapılmaktadır. Elmalı Baraj göletlerinin de yapıldığı tarihten bu yana akarsuların taşıdığı alüvyon ve rüsubatlarla belirli düzeyde dolmuş olduğu tahmin edilmektedir. Nitekim İSKİ tarafından temizlik işlemleri başlatılmıştır.

Barajların en büyük sorunlarından biri olan alüvyon ve atıklarla dolma olgusu, çevresinde yoğun yapılaşmalar olan Elmalı Baraj göletlerinde evsel ve sanayi atıklarının da bu işlemi hızlandırmasıyla aşırı boyutta kirlilik yaratmaktadır.
Bu olgunun önlenmesi için öncelikle yukarı havzada evsel ve sanayiden kaynaklanan kirlilik ve doğal erozyon önlemlerinin alınması gerekmektedir.



FOTOĞRAF 10 : NEW YORK, CENTRAL PARK’TAKİ GÖLETLERDEN BİRİNDE TEMİZLİK YAPILIRKEN

Elmalı Baraj Göletleri kıyılarının düzenlenmesinde doğal karakterin, doğal bitki örtüsünün korunmasına dikkat edilerek, yer yer ziyaretçilerin su ile buluşması için açık noktalar oluşturulmalıdır. Bu noktalar; yer yer dolaşım ve gezinti amaçlı kıyı boyu uzatılabilir. Bu promenadlar; bisiklet yolları, atlı spor parkurları, yürüyüş patikaları ile bütünleşik biçimde tasarlanmalıdır.



GÖRÜNÜŞ 5 . YÖNLENDİRİCİ İŞARET LEVHALARI

Doğa Parkı içinde hem yönlendirici ve hem de uyarıcı levha ve işaretler, hem ziyaretçilerin ve hem de doğanın korunması için gereklidir (Görünüş 5).




GÖRÜNÜŞ 6 . YAYA PATİKALARI

Baraj Gölü kenarında pasif rekreasyon tesisleri ve yaya politikaları özürlülerin ihtiyaçlarını da göz önünde tutmalıdır.

(*) Bu rapor, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne UTTA Planlama, Danışmanlık Ltd. tarafından hazırlanan "Elmalı Doğa Parkı Projesi" için Şubat 1999 tarihinde hazırlanmıştır

İSTANBUL ELMALI DOĞA PARKI PROJESİ: SU KIYISI VE SU İÇİ KULLANIMI İÇİN KONSEPTLER

SU KIYISI VE SU İÇİ KULLANIMI İÇİN KONSEPTLER (1) (*)
Doç. Dr. Mehmet Tunçer

I. SU İÇİNDE DOLAŞIM VE SUYUN KULLANIMI

Büyük ve şehirlerden nisbeten uzak olan doğal parklarda bot, sandal ve kanolar daha çok tercih edilmektedir. Elmalı Doğa Parkı Projesi’nde; gelecekte barajlardaki suyun niteliğinin arttırılarak içme/kullanma suyu olarak değerlendirilebileceği düşünülerek suyu kirletmeyecek, ancak su ile insanı buluşturacak ulaşım araçları kullanılabilecektir.




FOTOĞRAF 1 : DOĞA PARKINDA KANO KULLANIMI SU KİRLENMESİNİ ÖNLEYİCİ BİR
ÖNLEMDİR


Doğa Parkında; su ve yeşil ile insanın kaynaşması, bütünleşmesi, karşılıklı etkileşim içinde bulunması esas amaçtır. Bu amaca ulaşırken su kalitesinin bozulmaması, kirlilik yaratılması, ekolojik dengenin korunması da başlıca amaçlardan biri olmalıdır.




FOTOĞRAF 2 : BU ÖRNEKTE BOSTON ŞEHRİNDEKİ BİR PARKTA PEDALLI BİR KAYIK İLE
ZİYARETÇİLER PARK VE GÖLÜ GEZEBİLMEKTEDİR.


Doğa Parkı’nı ziyaret edenlerin sayısı çok fazla olursa, hem doğal taşıma kapasitesi aşılacağı için su kalitesi bozulacaktır ve hem de ziyaretçiler birbirlerini rahatsız edecekleri için rekreasyon deneyimi olumlu olamayacaktır.



FOTOĞRAF 3 : KANOLARIN EN FAZLA TERCİH EDİLEN SU TAŞIMA ARAÇLARINDAN BİRİSİ OLMASININ NEDENİ HEM EKONOMİK OLMASI VE HEM DE TAŞIMASININ KOLAY OLMASIDIR.


Park planlayıcıların, gerek kanoların ve gerekse raft gibi diğer su taşıma araçlarının kullanılabilmesi için ulaşım ve otopark gibi tesisleri unutmaması gereklidir. Ulaşımın doğayı, var olan yeşil dokuyu tahrip edecek şekilde değil, mevcut izleri kullanacak şekilde tasarlanması uygun olacaktır. Elmalı Doğa Parkı Projesinde; var olan araç/yaya yolları, patikalar ve yangın izleri yaya/taşıt/bisiklet vb ulaşım amaçlı kullanılacaktır.



FOTOĞRAF 4 : BOT/KANOLAR İÇİN SU KIYISINDA SERVİS VE YANAŞMA YERLERİ

Otoparkların yanı sıra kano ve kayakların suya giriş bölgeleri tespit edilip hem doğayı koruyucu ve hem de kullanışı kolay olan tesisler yapılmalıdır. Bu tesislerin, mutlaka yapılı olması gerekmez, kıyıyı doğal olarak muhafaza edecek, taş, kum/çakıl vb sıkıştırılmış doğal malzemeler kullanılabilir. Kıyı doğal bitki örtüsünün korunması ve kıyıda görselliği bozacak yapılaşmalar yapılmaması esas ilkedir.



FOTOĞRAF 5 : BOT/KANOLAR İÇİN SU KIYISINDA DOĞAL YANAŞMA YERLERİ


Bot ve kanolar ile kayık/sandal/yelkenli kullanımı belirli yoğunluğun üstüne çıkmamalıdır. Kirlilik oluşturmamak amacı ile belirli noktalarda toplanmış servis/odak noktaları planlanmalı ve bu odaklarda yeme/içme (gastronomi), wc, çöp toplama, sağlık, telefon vb servis ve hizmet üniteleri bulunmalıdır. Uygun alanlarda bu odaklar, çay bahçesi, kafe gibi daha geniş kitleye hizmet verecek şekilde tasarlanabilir.

(*) Bu rapor, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne UTTA Planlama, Danışmanlık Ltd. tarafından hazırlanan "Elmalı Doğa Parkı Projesi" için Şubat 1999 tarihinde hazırlanmıştır.

Monday, August 2, 2010

BARTIN, AMASRA TARLAAĞZI MEVKİİ’NDE KURULMASI DÜŞÜNÜLEN “TERMİK SANTRAL” HAKKINDA


Prof. Dr. Mehmet Tunçer

Amasra ülkemizin ilk pansiyon turizminin geliştiği kesimidir ve halen bu özelliğini sürdürmektedir. Her mevsim tatillerini geçirmek için yerli ve yabancı birçok turist gelmektedir. AMASTRİS ANTİK KENTİ, OSMANLI KENT DOKUSU, cennet doğası, plajları ve zengin balık türleri ile, şehir ortamından daha çok sessiz ve en güzeli bu görünümünü almış Amasra’lıya önemli ölçüde ekonomik olarak katkı sağlamaktadır.



Amasra ve Tarlaağzı termik santralin kurulması düşünüldüğü “ÇEŞM-İ CİHAN” (dünyanın gözbebeği) cennet parçasıdır. Termik santralin yapımı olasılığına karşı sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler tepki göstermişler, yürüyüşler düzenlemişler, toplantılar yaparak tepkilerini ortaya koymuşlardır.

Bu yazıda; tartışmaları yaklaşık 3 yıldır sürmekte olan ve Bartın İli, Amasra İlçesi, Tarlaağzı Mevkii’nde kurulması düşünülen “Termik Santral” hakkında var olan 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları açıklanarak, bu santralin yapımına ilişkin Plan kararları açıklanacaktır.

1. 1/100 000 Ölçekli Zonguldak Bartın Karabük Çevre Düzeni Planı Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanarak 2007 yılında onaylanmıştır. (Plan 1) Bu Plan’da Amasra ve yakın çevresi için getirilen kararlar aşağıda özetle verilmiştir .

III.5.2. BARTIN VE BARTIN KIYI KESİMİ PLANLAMA ALT BÖLGESİ:
1/25 000 ölçekte Çevre Düzeni Planı yapılacak, Bartın’ın kıyı kesimlerinin tümünü (Amasra ve Kurucaşile) ve Bartın Kent Merkezi’ni kapsayan alanlar.
Bu hüküm uyarınca öncelikle, BU ALT BÖLGE’de 1/25 000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI HAZIRLANMALIDIR:
Gelişme potansiyeli olan kentsel kullanım alanları ile bunların etkileşim alanlarını ya da sahip olduğu ekolojik değerler açısından korunması ve geliştirilmesi gerekli alanları ya da sektörel açıdan gelişme potansiyeline sahip alanları kapsayan; nüfus, işgücü, sosyal ve ekonomik veriler ışığında gelişme eğilimlerinin belirlendiği ve daha detaylı incelenerek tamamı için bütüncül alt ölçekli çevre düzeni planı veya nazım imar planı yapılacaktır.
(Çevre ve Orman Bakanlığı, ÇED ve Planlama Gn. Md. lüğü, 1/100 000 Ölçekli Plan Hükümleri, S.3),

IV.2.2.7. Türkiye Taşkömürü Kurumu tarafından, taşkömürü havzasındaki kömür işletmelerinin (Kozlu, Kilimli, Çatalağzı, Amasra vd.) verimli ve etkin işletilmesine, çağdaş ve modern teknolojiler kullanılmasına ve tasman alanlarının belirlenerek önlemler alınmasına yönelik olarak “Taşkömürü Yönetimi Ana Planı” hazırlanır (yage S.19). (Böyle bir plan hazırlanmadan Amasra’daki işletymeler özelleştirilmiştir)

VI.1.5. BARTIN VE BARTIN KIYI KESİMİ PLANLAMA ALT BÖLGESİ
Bartın İl sınırından başlayan, Amasra ve Kurucaşile arası kıyı kesimini içeren alanlar ile Bartın Kent Merkezini içine alan alanlarda 1/25 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı hazırlanacaktır (yage S.26);

PLAN’DA BU KESİMİN DOĞAL VE KÜLTÜREL/ARKEOLOJİK DEĞERLERİNİN KORUNMASI VE BU BÖLGENİN BİR EKO-TURİZM BÖLGESİ OLARAK GELİŞTİRİLMESİ ÖNGÖRÜLMEKTEDİR. Aşağı’daki kararlar da bunu gerçekleştirmeye yönelik olarak verilmiştir.

VI.1.5.1. Kıyı kesimlerinde, kıyı ve doğa turizmi potansiyeli, Bartın ve çevresine ilişkin doğa ve kültür turizmi potansiyeli değerlendirilerek, turizme yönelik kararlar üretilecektir (yage S. 26).

II.2.3. Turizm
Planlama Bölgesi’nde, gelecek vaat sektörlerden biri, turizm ve rekreasyon (eğlence– dinlence) sektörüdür. Safranbolu, Amasra, Kurucaşile, Filyos, Çakraz, İnkumu vd. uzun yıllardan beri ülkede hafta sonu turizminin başlıca ziyaret noktalarından olmuştur. Turizmin çeşitlendirilmesi, veriminin artırılması ve sürekliliğinin sağlanması konusunda ülke ölçeğinde ciddi çabalar harcanmaktadır. Korunması zorunlu olan
doğal ve kültürel/tarihsel değerlere ilişkin hedefler ile ekonomik sektörlerin gelişmesine ilişkin hedefler, birlikte, turizm ve rekreasyon hedefinin ve hizmet sektörünün geliştirilmesine destek olacaktır (ZBK Plan Açıklama Raporu S. 20) .

Bartın, 3000 yıllık geçmişinden günümüze taşıdığı seçkin tarihi, kültürel ve folklorik değerleri ile olağanüstü güzellikler sergileyen doğal turizm kaynaklarıyla önemli bir çekiciliğe sahiptir. Bartın İli, kültür turizminde; İnkumu, Amasra, Güzelcehisar, Mugada, Kızılkum, Çakraz, Akkonak, Göçkün, Kurucaşile Tekkeönü, Hatipler, Çambu, Karaman, Kapısuyu pilajları ile deniz turizminde; Bartın ırmağı ile ırmak turizminde; Uluyayla, Ardıç ve Gezen yaylaları ile yayla turizminde; Küre Dağları Milli Parkı, kanyonlar, mağaralar, şelaleler, düdenler gibi ilginç karstik oluşumları ile dağ turizminde; Gürcüoluk, Sipahiler ve Uluyayla Mağaraları ile mağara turizminde; gerek karasal alanlar gerekse su yüzeyli alanlar üzerinde sahip olduğu zengin yaban hayatı ile av ve yaban hayatı turizminde değerlendirilebilecek kaynaklara sahiptir. Bu
yönüyle EKOTURIZM VE KÜLTÜR TURiZMİ’nin ve buna bağlı gelişecek hizmetler
sektörünün ön planda olduğu bir kimlik üstlenecektir. Turizm sektörünü, tarım ve
sanayi izleyecektir (ZBK Plan Açıklama Raporu S. 37) .

II.4.10. Turizm - Kentleşme
Turizmle ilgili tüm yatırımların doğal, tarihsel ve sosyal çevreyi kollayıcı, koruyucu ve geliştirici bir yaklaşım içinde olmasına azami özen gösterilmelidir. Turizmin özellikle doğa turizmi ve kültür turizminin kentsel ve doğal çevreleri koruyup geliştirmeye yönelmesine yönelik stratejiler ve planlama kararları geliştirilecektir. Safranbolu, Bartın, Amasra gibi tarihsel çevrelerin bütüncül koruma amaçlı planlanması, kent ile kullanım, ulaşım ilişkilerinin kurulması bir alt ölçekte önem taşımaktadır (ZBK Plan Açıklama Raporu S. 28) .
.
VI.26.1.2. Manzara Yolu (Turistik Yol)
Amasra - Bartın - Abdipaşa – Ovacuma - Safranbolu arasındaki ana akslar, etkileyici ve özgün doğal karakterinin korunması amacıyla “manzara yolu (turistik yol)” olarak korunacaktır;
Bu yolun iki yanındaki doğal bitki örtüsü korunacaktır. Bu yolun altyapısının iyileştirilerek korunması sağlanacaktır. Yol boyunca dinlenme ve özel bakı/manzara noktaları düzenlemeleri, yapılaşmaya gidilmeden yapılacaktır (yage S. 45).

VI.26.3.6. Bartın ve Amasra Limanları geliştirilecek, deniz ulaşımı ve yatçılığa yönelik değerlendirilecektir (yage S. 47).




PLAN 1: AMASRA VE YAKIN ÇEVRESİ’NE İLİŞKİN 1/100 000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLAN KARARLARI (Eskiz)


V.5.2.2. Amasra
Amasra Kenti’nde doğal ve tarihsel/kültürel çevrenin korunması, kent kimliğinin geliştirilmesi, sağlıklı ve yaşanabilir bir turizm merkezi oluşturulabilmesi amacıyla bölgenin özelliklerine uygun, doğal çevreye, tarihi mirasa ve kültürel dokuya duyarlı ve koruyucu, bölge ekonomisine ve toplumsal yaşantıya katkıda bulunacak sürdürülebilir turizm politikasının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu politika sadece Amasra Kenti’ni değil Amasra İlçesi’nin tümünü kapsayacak bir politika olacaktır.
Planlama döneminde, Amasra ilçesi, planda öngörülen strateji ve politikalarla gelişmiş, sağlıklı ve yaşanabilir bir doğa ve kültür turizmi merkezi olacaktır (ZBK Plan Açıklama Raporu S. 38) .

BU DOĞA CENNETİ’NE DEĞİL TERMİK SANTRAL YAPMAK, DÜŞÜNMEK BİLE BÜYÜK BİR HATA OLACAKTIR.
ÜLKEMİZİN İMZA ATTIĞI KORUMAYA İLİŞKİN ULUSLAR ARASI SÖZLEŞMELER, KORUMA VE SİT KARARLARI, 1/100 000 VE ÖNCEKİ 1/25 000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLAN KARARLARI VE PLAN RAPORLARI BUNUN MÜMKÜN OLAMAYACAĞINI GÖSTERMEKTEDİR.

















2. 1/100 000 Ölçekli Zonguldak, Bartın Karabük Çevre Düzeni Planı’nda; ORGANİZE SANAYİ, KÜÇÜK SANAYİ, BÖLGESEL LİMAN, SERBEST BÖLGE, VE TERMİK SANTRAL gibi çevresel sorun yaratabilecek yatırımlar, önlem alınmak kaydı ile; 1990’lardan beri planlanan ve geliştirilmesine çalışılan FİLYOS VADİSİ’nde oluşturulması planlanan “ BÖLGESEL ÇALIŞMA ALANI” na yönlendirilmiştir (Plan 2) .



PLAN 2: FİLYOS ÇEVRESİ ve FİLYOS VADİSİ ÇEVRESİ’NE İLİŞKİN 1/100 000 ÖLÇEKLİ ÇDP KARARLARI Kaynak : http://www.cedgm.gov.tr

VI.27. Enerji Üretim Alanları (STR.4)
Enerji üretimine ilişkin tesisler yapılmadan önce olası Çevresel Etkileri irdelenecek ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci tamamlanacaktır. Bu kapsamda, kurum ve kuruluşların uygun görüşlerinin alınması ve mütabakatı zorunludur. Kurulmuş/kurulacak tesislerde, ilgili mevzuat çerçevesinde çevresel tüm önlemlerin alınması zorunludur (yage S. 48).
AMASRA TARLAAĞZI İÇİN HAZIRLANAN “ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRME RAPORU” ASLINDA FİLYOS VADİSİ İÇİN HAZIRLANMALIYDI . İMAR HUKUKUNA GÖRE BİR ALT ÖLÇEKLİ PLAN KARARI (1/25 000, 1/5000, 1/1000) ANCAK, ÜST ÖLÇEKLİ PLAN KARARI DOĞRULTUSUNDA HAZIRLANABİLİR (Burada üst ölçek 1/100 000’dir)

Yani, ANAYASA niteliğinde Üst Ölçekli bir Plan olan 1/100 000 Ölçekli Zonguldak Bartın Karabük Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı’nda TERMİK SANTRAL bulunmamaktadır ve buna ilişkin itirazlar da Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından reddedilmiştir. Buna rağmen hazırlanan “ÇED Raporu” nun hukuken geçerliliği bulunmamaktadır.

VI.27.1. Enerji Üretimi (Termik)
VI.27.1.1. Termik Santrallerde ileri teknoloji kullanılacaktır. Çevreyi koruyacak önlemler alınacaktır. Bu yönde kararlar için Havza Yönetim Birimi, Ekonomik Kalkınma Ajansı (EKA), Valilikler ile ağır sanayi ve enerji sektörleri işbirliği ve eşgüdüm içinde çalışacaklardır (yage S. 48).

V.31. PLANLAMA BÖLGESİNDEKİ AĞIR SANAYİLERİN FİLYOS YATIRIM HAVZASI’NA YÖNLENDİRİLMESİ SAĞLANACAKTIR. (STR.1) (PLAN 2) Ancak, planlama bölgesinin fiziki/ekonomik yapısı ve Yatırım Havzası’nda bulunan Filyos Serbest Bölgesi’nin statüsü gereği yer seçimi olanağının bulunmadığı durumlarda;
- Demir-çelik Sanayi, diğer Sanayi Alanları veya Organize Sanayi
Bölgelerinde yer alabilir.
- Termik Santrallerde; yatırımcılar / yatırımcı kurumlar faaliyete ilişkin alternatifli yer seçimini bu plan kapsamında, bölgede yaratacağı sosyal, ekonomik ve mekansal değişimleri de göz önünde bulundurarak yapacaktır.

- Yatırımcılar / yatırımcı kurumlar yer seçimini ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak bu plan kapsamında değerlendirilmek üzere Bakanlığa iletir. Bu doğrultuda alt ölçekli plan ve çevresel etki değerlendirmesi çalışmaları birlikte yürütülür. Onaylanan planlar sayısal ortamda koordinatlı olarak, veri tabanına işlenmek üzere, Bakanlığa gönderilir (yage S. 23).

Alternatifler tartışılmadığı gibi tek alternatifmiş gibi, Amasra Tarlaağzı sürekli gündemde tutulmaktadır. Bunda kömürün Amasra’dan çıkarılmasının ve taşıma maliyetinin minimize edilmesinin düşünüldüğü açıktır. Ancak ÇEVRESEL MALİYET / KAMUSAL MALİYET göz ardı edilmektedir.

3. Termik Santrallerin Doğal Çevre ve Peyzaj Üzerine Etkileri:

Bir termik santral bulunduğu yerin coğrafyasına nasıl zarar verir ? Havayı nasıl kirletir? İnsanları nasıl zehirler? Bunu görmek için alternatif çok aslında Türkiye’de. Ama hem termik santralin hem de kömürün verdiği zararları bir arada görmek istiyorsanız, şüphesiz ki gitmeniz gereken ilk yerlerden biridir Soma. Çünkü hem kömür madenleri hem de termik santral bu şirin ilçeyi, bırakın yaşamayı, nefes bile alınamayacak bir yer haline getiriyor .

Tarlaağzı’na yapılacak bir termik santral Amasra ve Bartın’ın insan sağlığını tehdit ederek bölgedeki doğa ve kültürel turizm olgusuna büyük bir darbe indirecektir. Bütün dünyada yasaklanmakta olan termik santral atıkları ile su, toprak ve hava kaynaklarını kirletmekle kalmayacak, orman varlığını, deniz su ekolojik ortamını yok edebilecek, ekolojik bakımdan hassas bir bölge olan “Kastamonu-Küre Dağları Milli Parkı”nı da etkisi altına alacaktır.
Projenin inşaat döneminde yapıların yapılacağı bölgeler ile açık kül depolama alanı ve liman alanında göstermeye başlayacak olan peyzaj karakteri, işletme döneminde bazı ünitelerde geri dönüşümü olmayacak biçimde farklılıklara uğrayacaktır.

TARLAĞAZI Proje alanında, doğal çevre ve peyzaj değişimine neden olabilecek başlıca sebepler şu şekilde sıralanmaktadır:

• Tahrip olan ve bu tahrip sonucunda değişen yüzey örtüsü,
• Ortadan kaldırılacak olan bitki örtüsü,
• İnşa edilecek üniteler / kullanımlar,
• Arazi desenindeki / kullanımındaki değişim,
• Kazı - dolgu çalışmaları sonucunda değişen topografya,
Doğal ve fiziksel anlamda gerçekleşecek en büyük değişim liman kıyısı, santral alanı, regülatör, iletim yapısı, yükleme havuzları, cebri borular ve santral ünitelerinin yerleşim yerlerinde yaşanacaktır.

Bu noktalarda doğal bitki örtüsü tahrip olurken, ekosistemdeki denge, müdahaleler sonucunda geçici olarak aksaklıklara uğrayacaktır.




















































Kömürün pençesinde kıvranan şehir: Soma


TÜRKİYE 11/02/2010 / 22:50




Bir termik santral bulunduğu yerin coğrafyasına nasıl zarar verir ? Havayı nasıl kirletir? İnsanları nasıl zehirler? Bunu görmek için alternatif çok aslında Türkiye’de. Ama hem termik santralin hem de kömürün verdiği zararları bir arada görmek istiyorsanız, şüphesiz ki gitmeniz gereken ilk yerlerden biridir Soma. Çünkü hem kömür madenleri hem de termik santral bu şirin ilçeyi, bırakın yaşamayı, nefes bile alınamayacak bir yer haline getiriyor.




Ayhan ORHAN___
HABER MERKEZİ

Soma’da yaşanılan çevre felaketini yıllardır biliyor, duyuyorduk aslında. Yeşil Dünya Gazetesi yayın hayatına başladıktan sonra, gerçekleri bir de kendi gözümüzle görelim, konuyu yeniden kamuoyu gündemine getirelim istedik. Bunun için Soma’ya hareket ettik.

İlçenin her tarafı ya gri ya siyah
Soma’ya vardığımızda saat 15.00 civarıydı. Bizi önce termik santralin dumanı hiç eksik olmayan ince uzun bacaları karşıladı. Girişte birkaç kare fotoğraf çektikten sonra şehrin merkezine doğru yolumuza devam ettik.

Birkaç kilometre sonra Soma’nın girişindeydik. İlçenin ilk evlerini gördüğümüz anda, yaşanan drama ve çevre felaketine tanıklık etmeye başladık. Bakımsız yollar, çarpık bir şehirleşme ve ilçenin üzerine çökmüş kesif bir gri duman karşıladı bizi. Buranın bir kömür şehri olduğu her halinden belli oluyordu. Kömür taşıyan kamyonlardan ya da yol kenarındaki depolardan yükselen kömür tozları, ilçenin caddelerine, sokaklarına bulaşmıştı.

Soma’da nefes almak zor
İlçede yaşanan sıkıntılar konusunda bilgi almak üzere, ilk durağımız İstasyon Mahallesi muhtarlığı oldu. Çünkü Muhtar İbrahim İlhan ilçenin yaşadığı çevre sorunlarıyla en çok ilgilenen kişilerden biri. Bunu cesurca gündeme getirip kamuoyu oluşturmaya çalışıyor.Bu nedenle kendisini ziyaret edip, yaşananları bir de onun ağzından duymak istedik.

Muhtarlık binasının önünde durup araçtan indiğimizde, ilk yaşadığımız şey genzimizi yakan kesif bir duman kokusuydu. Ciğerlerimize çektiğimiz o kirli hava, Soma’da yaşanan çevre felaketinin boyutlarını da gözler önüne seriyordu. Öyle ki, bu kötü kokuyu ilçenin hemen hemen her tarafından almanız mümkün. Ciğerlerinize resmen kömür tozu çektiğinizi hissediyorsunuz Soma’da

“Halk hastanelerden çıkmıyor”
İbrahim İlhan yıllardan beridir Soma’da muhtarlık yapıyor. İlçede sevilen, sayılan, güvenilen biri. ‘Çevre kirliliği’ deyince, sanki eski ve derin bir yarasına parmak basmışçasına iç çekiyor ve başlıyor anlatmaya;

“ Bu santral buraya yapılana kadar, Soma cennet gibi bir yermiş. Ormanı yeşil, havası mavi, suları berrak bir cennetmiş. Ne zaman ki santral yapıldı, o zaman cehenneme döndü buraları. Artık ormanlarımız gri, sularımız siyah. Gökyüzünü ise görmek çok zor. Soma’da çok büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Özellikle A ünitesi denilen eski santralin bacasından adeta zehir yayılıyor etrafa. Defalarca uyardık. Tedbir alacaklarını söylediler ama yapmadılar. Geceleri yükselen duman yüzünden her taraf gri renge dönüşüyor. Gece astığımız çamaşırı, sabah kirden siyahlaşmış halde buluyoruz. Kısacası, hem kömür ocakları hem de santral yüzünden burada hava ve çevre kirliliği yaşanıyor.”

Muhtar İlhan’ın anlattığı bir başka olay ise, felaketin sonuçlarını özetlemeye yetiyor aslında;

“Halk hasta. Solunum yolları rahatsızlığı yaşayan çok insan var Soma’da. Hatta bir çok kişi akciğer kanserine yakalanıp öldü buralarda. İzmir yakın olduğu için, genelde hastalarımız oradaki hastanelere gider. Doktor, gelen hastamızı muayene ettikten sonra, kimliğine bile bakmadan sorar ‘Sen Somalı’mısın’ diye. Çünkü bir termik santralin insan sağlığında yol açtığı her türlü zararı ve sebep olduğu hastalıkları bulmak mümkün Somalılar’da”

İkinci durağımız, santralin hemen yanıbaşındaki Zafer Mahallesi. Mahalle Muhtarı Hüseyin Balkan da termik santralin rehabilite edilmesi için savaş verenlerden. Santralin ilçeye istihdam sağladığını ancak bunun, yol açtığı çevre tahribatına göz yummak için gerekçe olamayacağını söyleyen Balkan, 2007 yılında bacalara takılan filtrelerin, sorunu çözmeye yetmediğinin altını çiziyor;

“ Üç yıl önce evlerimizin üzerine kül ve pislik yağıyordu. Filtrelerin takılmasının ardından sorun biraz çözülür gibi oldu. Ama küçük bacalarda hala filtre yok. Biz bunlara da bir an önce filtre takılmasını istiyoruz. Mahallemizin doğusundan sulu kül boruları geçiyor. Bu kül daha sonra 1 kilometre yukarıdaki Ayıtlı Barajı’na dökülüyor. Santralin suları buradan da dereye veriliyor. Özellikle yağışlı havalarda, derenin taşmasıyla birlikte evler ve işyerleri, bu pis sularla doluyor. Gereken yerlere başvurular yaptık. Sorunun bir an önce çözülmesini bekliyoruz.”

Dere yatağı kömür deposu gibi
İlçenin bir diğer sorunu da kömür ocakları. Bir kömür ocağının, bulunduğu yerleşim birimine verdiği vereceği bütün tahribatlar fazlasıyla var Soma’da. Bunu en net şekliyle görmek üzere, ilçenin içinden geçen dereye gidiyoruz. Kömür ocakları ve depolarından gelen sular, arıtıma tabi tutulmadan dereye veriliyor. Bunlar, genelde kömürlerin yıkandığı sular olduğu için, suya karışan kömür tozları dere kenarında 30 santimetre kalınlığında tabakalar oluşturmuş. Dere yatağı adeta kömür deposu gibi. Dereden etrafa yayılan pis koku ve simsiyah sular da cabası.

Çevredeki bir kömür işletmesine, suları arıtıp posaları kullandıkları için çevre ödülü verildiğini duyunca gülümseyip geçiyoruz. Bu ülkede birilerine çevre ödülü vermek bu kadar kolay olmasa gerek.

Maden toprağından yapay tepe
Kömür ocakları, ilçenin coğrafi şeklini değiştirmiş resmen. Ocaklardan çıkan toprak, yakındaki tepelere döküle döküle, ortaya ihtişamlı bir tepe çıkmış. Burayı önce dağın bir uzantısı zannediyoruz. Ama rengi daha açık. Sorduğumuzda aldığımız bu cevap bizi şaşkına çeviriyor. İşin daha da vahim tarafı, bu yapay tepenin altında yerleşim yeri var. Olası bir toprak kayması, Soma’da büyük bir felakete yol açacak. Yetkililer ise bu tepeye karşı duyarsız. Her geçen gün biraz daha yükselen bu felakete ‘dur’ diyen yok.